ေသြးတိုး ေရာဂါ အ​ေၾကာင္​း သိမွတ္​ဖြယ္​ရာအျဖာျဖာ

** ေသြးတိုးေရာဂါအေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာ ***
ကမာၻတစ္ဝန္း လူသန္းေပါင္းတစ္ေထာင္မွာ ေသြးတိုးေရာဂါခံစားေနၾကရျပီး၊
ႏွစ္စဥ္ ၇.၁ သန္း ေသဆံုးေစပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာလည္း
ေသြးတိုးေရာဂါခံစားေနရသူဦးေရဟာ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္
ပို၍ျမင့္တက္လာေနေၾကာင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏
စစ္တမ္းမ်ားမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကၽြမ္းက်င္ေဆးပညာ႐ွင္မ်ားက
ေသြးတိုးေရာဂါကို တိတ္တဆိတ္ လူသတ္သမား(Silent Killer)လို
့တင္စားေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။ ေသြးတိုးေရာဂါဟာ အခ်ိန္အခါမေရြး၊ ရာသီဥတုမ ေရြး
ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါအမ်ိဳးအစားျဖစ္ကာ၊ အပူအေၾကာင္းခံ၍ ေသြးတိုးျခင္း၊
အေအးအေၾကာင္းခံ၍ ေသြးတိုးျခင္း နဲ႔ အပူအ ေအး ၂-ပါးၿပိဳင္၍
ေသြးတိုးျခင္းဆိုျပီး ေသြးတိုးေသြးတက္ေရာဂါ (၃)မ်ိဳးရွိပါတယ္။

< ေသြးေပါင္တိုင္းမည္ဆိုပါက >
(၁) မတိုင္းမီနာရီ၀က္အတြင္း အစာစားျခင္း၊
ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း ႏွင့္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း မလုပ္ပါႏွင့္။ (၂)
၀မ္းနည္း၀မ္း သာ၊ စိတ္လႈပ္ရွားခ်ိန္တြင္ မတိုင္းပါႏွင့္။ (၃) မတိုင္းမီ
၁၀-မိနစ္ခန္ ့ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ ေျဖေလွ်ာ့ အနား ယူပါ။ (၄) လက္ေမာင္းပတ္
ေလအိတ္ႏွင့္ ႏွလံုးကို ေရျပင္ညီ တတန္းတည္းရိွေနပါေစ။ (၅) တိုင္းေနစဥ္
ျငိမ္ျငိမ္ေနပါ၊ စကားမေျပာပါႏွင့္၊ မလႈပ္ပါႏွင့္။

< ေသြးတိုးေရာဂါ အဆင့္ >
ေသြးဖိအားကို
မီလီမီတာမာက်ဴရီယူနစ္ျဖင့္တိုင္းတာျပီး ႏွလံုးႂကြက္သားညွစ္ထုတ္စဥ္
ေသြးေၾကာ အတြင္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ဖိအား ကို အေပၚေသြးဟု ေခၚျပီး၊
ႏွလံုးႂကြက္သား မူလအတိုင္း ျပန္ဆန္႔စဥ္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့သာ ဖိအားကို
ေအာက္ေသြး ဟုေခၚပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ႏွင့္ အထက္လူၾကီးမ်ားအားလံုး၏
ေသြးဖိအားအေျခအေနကို (က) ပံုမွန္ေသြး ဖိအား (ခ) ပံုမွန္ထက္ ျမင့္မားျပီး
ေသြးတုိး မဟုတ္သည့္ အေျခအေန (ဂ) အဆင့္-၁ ေသြးတိုးေရာဂါ (ဃ) အဆင့္-၂
ေသြးတိုး ေရာဂါ ဟူ၍ အပိုင္း ၄-ပိုင္း ခြဲျခား သတ္မွတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ (က)
အေပၚေသြး ၁၂၀ ေအာက္ ႏွင့္ ေအာက္ေသြး ၈၀ ေအာက္က
ပံုမွန္ေသြးဖိအားျဖစ္ပါတယ္။ (ခ) အ ေပၚေသြး ၁၂၀ မွ ၁၃၉ ၾကား ႏွင့္
ေအာက္ေသြး ၈၀ မွ ၈၉ ၾကားက ပံုမွန္ထက္ျမင့္မားျပီး ေသြးတုိးမဟုတ္ေသးတဲ့
အေျခအေန လို ့ယူဆေလ့ရွိပါတယ္။ (ဂ) အေပၚေသြး ၁၄၀ မွ ၁၅၉ ၾကား ႏွင့္
ေအာက္ေသြး ၉၀ မွ ၉၉ ၾကားကိုေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါ အ ဆင့္-၁
အျဖစ္သတ္မွတ္ပါတယ္။ (ဃ) အေပၚေသြး ၁၆၀ ႏွင့္ အထက္၊ ေအာက္ေသြး ၁၀၀
ႏွင့္အထက္က ေသြးတိုးေရာဂါ အ ဆင့္-၂ ျဖစ္ကာ စိုးရိမ္ရပါတယ္။

< ေသြးတိုးေရာဂါ လကၡဏာမ်ား >
ေသြးတိုးေရာဂါ႐ွိသူေတြရဲ ့ပ်မ္းမွ်
သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔မွာ မည္သည့္လကၡဏာမ်ား ေထြေထြထူး ထူးမျပတာေၾကာင့္
မိမိကိုယ္ကိုေသြး တိုးေနမွန္းေတာင္ မသိၾကပါဘူး။ လူအမ်ားစုမွာျဖစ္တတ္တဲ့
ေရာဂါအစလကၡဏာမ်ား ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ဇက္ေၾကာတက္ျခင္း၊ မူး ေဝျခင္း၊
အသက္႐ႈျမန္လာျခင္း၊ အျမင္ေဝဝါးလာျခင္း၊ နားအူျခင္း၊ မ်က္ႏွာေယာင္
အမ္းျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္း၊ မ်က္ခြံမို ့အစ္ ျခင္း၊
ေလးလံထိုင္းမိႈင္းျခင္းေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာရာ
သီလာေနစဥ္မွာလည္း ေသြးဖိအားတိုး တတ္ပါ တယ္။ (ေသြးတိုးေရာဂါရဲ ့
သေဘာသဘာ၀ဟာ ေရာဂါစျဖစ္ျပီဆိုတာႏွင့္ ဆက္ တိုက္
ေသြးတိုးသြားဖို႕သာရိွပါတယ္။ ျပန္ေကာင္းသြားစရာ အေၾကာင္းမရိွပါ။
ေရာဂါလကၡဏာေပၚသည္ႏွင့္ မေပၚသည္သာျဖစ္ ပါတယ္။ ေသြးတိုးက်ေဆးအမ်ိဳးအစားဟာ
အျခား ေသာ ပဋိဇီ၀အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကဲ့သို ့ ေသာက္သံုးသူကို ေဆး
ယဥ္သြားျခင္း(ေဆးမတိုးျခင္း)မ်ိဳး လံုး၀မျဖစ္ေစပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္
မိမိသေဘာျဖင့္ လကၡဏာေပၚလွ်င္ ေဆးေသာက္မည္ မ ေပၚလွ်င္
ေဆးမေသာက္ဘဲေနတာမ်ိဳး မျပဳသင့္ပါဘူး။ မည္သည့္ ေရာဂါလကၡဏာမွ်
မျပဘဲႏွင့္လည္း ေသြးတိုးေရာဂါ ဆိုးဆိုး ရြားရြားရိွေနႏိုင္တာကို
သတိျပဳပါ)

< ဒါေတြေၾကာင့္လည္း ေသြးတိုးနိုင္ >
ေသြးတိုးေရာဂါ ရွိသူေတြ၏ ၉၀-၉၅
ရာခိုင္ႏႈန္းခန္ ့မွာ အေၾကာင္းရင္းတိတိက်က်မသိရဘဲ ေသြးတိုးေနၾကျပီး၊ က်န္
၅-၁၀ ရာခိုင္ခန္ ့က ခႏၶာကိုယ္တြင္း
ေရာဂါတစ္မ်ဳိးမ်ဳိးစြဲကပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ခံစားရလာ ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
သိုင္း႐ိြဳက္ေဟာ္မုန္း အထြက္လြန္ကဲေသာ ေရာဂါ၊ Cocaine, Cyclosporin,
Erythropoietin, Adrenergic စတဲ့ ပဋိဇီ၀ေဆးမွီေသာက္သံုးရျခင္း၏
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေသြးတိုးျခင္း၊ အရက္အလြန္အကြ်ံေသာက္သံုးျခင္း ႏွင့္
ပူျပင္းေသာ ေနေရာင္ျခည္ေအာက္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာသြား လာရျခင္း
စသည့္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္လည္း ေသြးတိုးေရာဂါျဖစ္လာရပါတယ္။

< ေသြးတိုးေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးမ်ား >
(၁) ေသြးတိုးေရာဂါေၾကာင့္
ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ား မာေက်ာက်စ္လစ္လာျပီး ႏွလံုးေသြးေၾကာ က်ဥ္းျခင္း(သို
့မဟုတ္)ပိတ္ဆို ့ျခင္း ၊ ႏွလံုးႂကြက္သားမ်ား ထူထဲလာျခင္း၊ ႏွလံုးညွစ္အား
ေလ်ာ့နည္းလာျခင္း စသည့္ ႏွလံုးေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ (၂)
ေသြးတိုးေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း၊ ေသြးေၾကာေပါက္ျခင္း
ျဖစ္လာကာ ထိုမွတဆင့္ ေလျဖတ္ေလငန္းေရာဂါျဖစ္ လာနိုင္ပါတယ္။ (၃)
ေသြးတိုးေရာဂါ နာတာ႐ွည္လာပါက ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးသြားျပီး၊
ဆီးထဲေသြးပါျခင္း၊ ဆီးဆိပ္တက္ျခင္း မ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။ (၄)
ေသြးတိုးေရာဂါျပင္းထန္မႈ ေၾကာင့္ မ်က္စိတြင္း႐ွိ မ်က္ၾကည္လႊာ ႏွင့္
ေသြးေၾကာမ်ား ထိခိုက္ပ်က္စီးျပီး အျမင္အာ႐ံုထိခိုက္
ယိုယြင္းသြားနိုင္ပါတယ္။ (၅) ေသြးတိုးေရာဂါ႐ွိသူ မ်ားက ေသြးဖိအားကို
140/90 mmHg ထက္မေက်ာ္လြန္ေအာင္ ထိန္းထားသင့္ျပီး၊ ဆီးခ်ဳိ ႏွင့္
ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ႐ွိသူမ်ား အေနျဖင့္ ေသြးဖိအားကို 130/80 mmHg
ေအာက္႐ွိေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

< ဘ၀ေနထိုင္နည္းပံုစံ >
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အ၀မလြန္ေစရန္
ထိန္းသိမ္းထားရမွာျဖစ္လို ့ Body Mass Index(BMI)ကို ၁၈.၅ မွ ၂၄.၅ အတြင္း
႐ွိေနပါေစ။ လမ္းျမန္ျမန္ ေလွ်ာက္ျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း၊ ေရကူးျခင္း စတဲ့
ကိုယ္လက္လႈပ္႐ွား ေလ့က်င့္ခန္းကို တစ္ ေန႔ မိနစ္ ၃၀ ပံုမွန္လုပ္ ေပးပါ။
စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ ေသာကမ်ားျခင္း၊ ေဒါသအမ်က္ထြက္ျခင္းတို ့က
ေသြးတိုးေစနိုင္တာေၾကာင့္ အ တတ္နိုင္ဆံုး စိတ္ ေအးခ်မ္းသာစြာေနထိုင္ပါ။
တရားမွတ္ပါ။ ေယာဂက်င့္ပါ။ အိမ္ေမြးတိရိစၦာန္ ေခြး၊ ေၾကာင္ေလးမ်ားျဖင့္
အခ်ိန္ေပး၍ေနပါ။ အိပ္ေရးမ၀ျခင္းကလည္း ေသြးတိုးေစနိုင္ပါတယ္။

< ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္အစားအစာမ်ား >
သစ္သီးဝလံ၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္မ်ား၊
အဆီထုတ္ထားတဲ့ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို မ်ားမ်ားစားပါ။
ဆား(ဆိုဒီယမ္) ပမာဏပါ၀င္ မႈနည္းတဲ့ အစားအစာမ်ားကိုေရြးခ်ယ္ပါ။
အရသာေကာင္းေစရန္ ျပဳျပင္ထားေသာ အစားအစာမ်ား ႏွင့္ အသင့္စားအစားအစာအထုပ္
ေတြမွာလည္း ဆားပါ၀င္မႈမ်ားလို ့သတိျပဳပါ။ ငါးမ်ားမ်ားစားပါ။ အဆီပါ၀င္မႈ
မ်ားတဲ့ အနီေရာင္အသားမ်ား ႏွင့္ ၾကက္၊ ဘဲ အေရ ခြံမ်ားကို ေရွာင္ပါ။
ကိုလက္စထေရာမ်ားတဲ့ အဆီ၊ အဆိမ့္၊ အခ်ဳိမ်ားကို ေ႐ွာင္ပါ။ အရက္အလြန္အကြ်ံ
ေသာက္သံုးျခင္းက ေသြး တိုးေစတတ္သျဖင့္ အထူးေ႐ွာင္ၾကဥ္ပါ။
တိရိစၦာန္ထြက္ဆီႏွင့္ အုန္းဆီမ စားပါႏွင့္။ ဟင္းခ်ိဳမွဳန္႕(အခ်ိဳမႈန္
့)ႏွင့္ ၾကက္သား မႈန္ ့ ေလွ်ာ့ပါ။ ငါးဟင္းလ်ာကို အနည္းဆံုး တစ္ပတ္
၃-ရက္စားပါ။ အရက္တစ္ ေန႕ ႏွစ္ပက္ထက္ ပိုမေသာက္ပါႏွင့္။ ေသြးတိုး ေရာဂါ
အတြက္ ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားထားေသာ ေသြးက်ေဆးမ်ားကို တိတိက်က် လိုက္နာသံုးစြဲပါ။
သင္ခံစားေနရေသာ ေရာဂါ လကၡဏာ ေပၚမူတည္၍ မိမိဖာသာ ေဆးအတိုးအေလ်ာ့
မလုပ္ပါႏွင့္။

< ေသြးတိုးေရာဂါေပ်ာက္ျမန္မာ့ေဆးနည္းတိုမ်ား >
(၁) ဒန္႔သလြန္႐ြက္ကို
ေရစင္ေအာင္ေဆးၿပီးေထာင္းကာ အရည္ညႇစ္ယူၿပီး လၻက္ရည္ဇြန္း ၂-ဇြန္းခန္႔ု
ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ခ်က္ ခ်င္း သက္သာသြားေစပါတယ္။ ဒန္
့သလြန္ရြက္ဟင္းခါးရည္ ေသာက္နိုင္ ပါတယ္။ (၂) သံပုရာသီးအေစ့ ၅-ေစ့ခန္႔
ဝါးစားလိုက္ တဲ့အခါ၊ ေသြးတိုးခ်က္ျခင္း သက္သာသြားပါလိမ့္မယ္။ သံပရာပင္၏အ
ေခါက္ ကို ေဆးေၾကာၿပီး ေရႏွင့္ ေသြး၍ေသာက္ႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ သံပရာသီး
တစ္လံုးကို အလယ္မွ ထက္ျခမ္းလွီးကာ ေရေႏြး အပူခ်ိန္ ၇၅ ဒီဂရီဖာရင္
ဟိုက္ထဲသို႔ ၄၅ မိနစ္ခန္႔ ထည့္ၿပီး ယင္းျပဳတ္ရည္ကို ေသာက္သံုးပါက
တစ္ခဏအတြင္း ေသြးတိုး က်ေစ ပါတယ္။ (၃) ျမင္းခြာရြက္ကို အရည္ညွစ္
ေသာက္ျခင္း၊ သုပ္စားျခင္း၊ ဟင္းခါးခ်က္ေသာက္ျခင္း ျဖင့္
ေသြးတိုးက်ေစပါတယ္။ (၄) ဧကရာဇ္ပင္၏ အရြက္ႏွင့္ အျမစ္တို႔ကို အရည္ညွစ္၍
တစ္ေန ့ ၃-ၾကိမ္ေသာက္ေပးပါ။ (၅) ဗန္ဒါ႐ြက္ အႏု ၃- ၄ ႐ြက္ ခန္႔ကို
ေရစင္ေအာင္ ေဆးၿပီး ၅ မိနစ္ခန္႔ ျပဳတ္၍ ေသာက္ေပးပါ။ တစ္ေန႔ကို လၻက္ရည္
ခြက္ ၃-ခြက္ခန္႔ ေသာက္ ေပးျခင္းျဖင့္ ရက္သတၱ တစ္ပတ္အတြင္းစမွာပင္
ေသြးတိုးေရာဂါ သက္သာ သြားပါ လိမ့္မယ္။ အထူသတိျပဳရန္မွာ
ဗန္ဒါ႐ြက္ျပဳတ္ရည္ကို အလြန္ အကၽြံ ေသာက္ပါက ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္ပါတယ္။ (၆)
ၾကက္သြန္ျဖဴ ဥတစ္လံုးအမ်ိဳးအစားကို ထမင္းစားတဲ့အခါတိုင္းမွာ သံုးလံုး မွ
ငါးလံုးအ ထိ စားေပးပါက ေသြးေပါင္ တက္ျခင္းကို က်ေစသလို၊ ေသြးေပါင္က်
ေနသူကိုလည္း ျပန္လည္ ေသြးညႇိေပးနိုင္ပါတယ္။ (၇)
ေတာင္ဆီးျဖဴပင္ပဥၥငါးပါး(အရြက္၊ အပြင့္၊ အကိုင္းအခက္၊ ပင္စည္၊ အျမစ္)တို
့ကို သံုးခြက္တစ္ခြက္တင္က်ိဳ၍ေသာက္ေပးပါ။ (၈) ခရာျမစ္ကိုေသြးၿပီး
ဆားအနည္းငယ္ ထည့္၍ေသာက္ပါ။ (၉) ႏွင္းဆီပန္း၏ ပြင့္ဖတ္မ်ားကိုေျခြ၍
ေရေႏြးပူပူတြင္ခပ္ကာ ေန ့ စဥ္ ေသာက္ပါ(ေရေမႊးႏွင္းဆီမဟုတ္ပါ) (၁၀)
နႏြင္းခါးႏွင့္ ပ်ားရည္ကိုေရာစပ္၍ လက္ဖက္ရည္တစ္ဇြန္းခန္ ့
ေန႔စဥ္စားသံုးေပးပါ။ (၁၁) ၾကက္သြန္ျဖဴကို ေန႔စဥ္ စားသံုး ေပးပါ။ (၁၂)
အရြယ္တူ ကြမ္းရြက္ ၅-ရြက္ ႏွင့္ ရြဲယိုရြက္ ၅-ရြက္ တ္ို ့ကို ေရာစပ္က်ိတ္
ေခ်ျပီး အရည္ညွစ္ယူပါ။ ထိုအရည္ကို တစ္ ေန ့ ၃-ၾကိမ္ခြဲ၍
ကုန္ေအာင္ေသာက္ပါ။
<<စာနာေထာက္ထားစြာျဖင့္ ေဆာင္းပါးရွင္အမည္ကို
ေျပာင္းလဲျခင္း/ခ်န္လွပ္ထားျခင္း မ်ိဳး မျပဳလုပ္ၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္ >>
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္္္...ေရးသားမွ်ေ၀သည္)
promise.pauk
(ရိုးသားမႈသည္တခါတရံ၌ရံႈးနိမ့္ေစတတ္၏။သို ့ေသာ္တစ္သက္လံုးကားလိပ္ျပာလံုေစေတာ့၏။)
( ၂၂-၀၄-၂၀၁၅ ေန ့ထုတ္ Women’s World ဗုဒၶဟူးေန ့ အပတ္စဥ္ထုတ္
ဂ်ာနယ္မွာပါတဲ့ ေဆာာင္းပါးေလးပါ။ ယခု လိုေ ရြး ခ်ယ္ေ ဖၚျပေပးပါေသာ
Women’s World ဗုဒၶဟူးေန ့ အပတ္စဥ္ထုတ္ ဂ်ာနယ္မွ အယ္ဒီတာ အဖြဲ
့၀င္မ်ားႏွင့္ ေက်းဇူး တင္ ထိုက္သူမ်ား (အားလံုး)ရွင့္ ကိုေက်းဇူး
တင္ပါတယ္ရွင့္)