ေသြးတိုး/ေသြးတက္ေနသလား ဒန္႔သလြန္ရြက္ကိုစား

ဒန္႔သလြန္ပင္သည္ ျမန္မာျပည္၌ ဘယ္ျမိဳ႔ ဘယ္ရြာ၌မဆို ရွာလို႔ရသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိုင္း ဒန္႔သလြန္ရြက္ႏွင့္ ဒန္႔သလြန္သီးကို ႏွစ္ျခိဳက္စြာစားသံုးေလ့ရွိသည္။
ဒန္႔သလြန္သီးႏွင့္ ဒန္႔သလြန္ရြက္သည္ လူသားတို႔ စားသံုးသည့္ အာဟာရရႈေထာင့္မွ ၾကည့္ရႈပါလွ်င္ ကံုလံုၾကြယ္ဝသည့္ အာဟာရဓာတ္မ်ား ပါဝင္ေနသည္။

အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ-ဟု နရသုခိ ဆရာျမတ္က ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။
ထိုစကားသည္ အလြန္မွန္ပါသည္။
စားတတ္လွ်င္ေဆး၊ မစားတတ္လွ်င္ေဘး-ဟူေသာ ျမန္မာ့ရိုးရာ စကားပံုမွာလည္း အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာ-ဟူေသာ နရသုခိ ဆရာျမတ္၏ မိန္႔ဆိုခ်က္ႏွင့္ တသားတည္းက်ေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရပါသည္။

ဒန္႔သလြန္ရြက္ႏွင့္ ဒန္႔သလြန္သီး၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ငယ္ရြယ္ေသာ ကေလးမ်ားမွသည္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားအထိ တည့္ေသာအစားအစာအျဖစ္ ေတြ႔ရွိရပါသည္။
ထို႔အျပင္ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ, ေသြးခ်ိဴေရာဂါ၊ ေလငန္းေရာဂါရွင္မ်ားႏွင့္လည္း ဒန္႔သလြန္သီးႏွင့္ အရြက္မွာ တည့္ေသာဓာတ္စာျဖစ္ပါသည္။

ထိုနည္းတူ ဒန္႔သလြန္သီး-ရြက္တို႔သည္ ဝမ္းမီးအား နည္းသူမ်ား၊ ဝမ္းမီးအား အလယ္အလတ္ရွိသူမ်ား၊ ဝမ္းမီးအား ေကာင္းသူမ်ားႏွင့္လည္း တည့္ေသာအစာျဖစ္ပါသည္။
ဤသို႔ ေဆးဖက္လည္းဝင္၊ လူ႔အာဟာရအတြက္ အလြန္ေက်းဇူးျပဳေသာ ဒန္႔သလြန္သီး-ရြက္တိုု႔ကို လူအမ်ားက အထင္မႀကီးၾကပါ။ ဒီဇိုင္းလွလွေလးမ်ားျဖင့္ ေၾကာ္ျငာကာ ေရာင္းခ်ေသာ ေဆးဝါးမ်ားကိုသာ အထင္ႀကီးစြာ ဝယ္ယူစားသံုးၾကပါသည္။

ေခတ္မီေသာ ေဆးဝါးမ်ားသည္ စားသံုးသူတို႔အား အက်ိဳးျပဳသလို တခါတရံ စားသံုးသူမ်ားကို ဆိုးက်ိဳးမ်ား ေပးေလ့ရွိပါသည္။ ဒန္႔သလြန္သီးရြက္တို႔မွာ မည္သည့္အခါ စားသံုး စားသံုး လူသားတို႔ က်န္းမာခ်မ္းသာေရးအတြက္ ထာဝရအက်ိဳးျပဳလ်က္ရွိပါသည္။

ဤသို႔အက်ိဳးျပဳေသာ ႏြယ္ျမက္သစ္ပင္သာ လူသားတို႔အတြက္ တန္ဖိုးရွိပါသည္။ အေလးအျမတ္ ထားသင့္ပါသည္။
ျမန္မာ့ေဆးပညာတြင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေအာက္ပါနည္းနာတို႔ကို သံုးစြဲပါသည္။

ပူလွ်င္ ေအးေအာင္ လုပ္ေပးၾကသည္။
ေအးသူကို ပူေအာင္လုပ္ေပးၾကသည္။
ေသြးတက္သူကို ေသြးသက္ေအာင္ လုပ္ေပးရသည္။
အပြင့္လြန္သူကို ပိတ္ေအာင္ လုပ္ေပးရပါသည္။
ပိတ္ဖြဲ႔ေနသူကို ဖြင့္ေပးရပါသည္။
ေသြးတိုးေနျခင္းမွာ ေသြးတက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုတက္ေနေသာေသြးကို သက္ေအာင္ျပဳလုပ္ရမည္ဟူ၍ တိုင္းရင္းေဆးပညာ၌ ဥပေဒသရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသြးတိုး၊ ေသြးတက္ျခင္း ေရာဂါေဝဒနာအတြက္ ထိုတက္ေသာေသြးကို ေအာက္သို႔သက္ေလ်ာေအာင္ ခ်ေပးရပါမည္။ ထိုသို႔ ေသြးတက္ၾကျခင္းမွာ မတည့္ေသာ အစားအစာမ်ားကို စားမိျခင္းမ်ားေသာေၾကာင့္ ေရာဂါေဝဒနာ ရရွိလာျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ထိုေရာဂါေဝဒနာအတြက္ ဒန္႔သလြန္ရြက္သည္ အလြန္ပင္အက်ိဳးျပဳလွသည္။ ေသြးတိုးေဝဒနာရွင္မ်ား၊
ေသြးတက္ေဝဒနာရွင္မ်ား ေန႔စဥ္ (သိ႔ု) ရက္ျခား ဒန္႔သလြန္ရြက္ကို ဟင္းခါး, ဟင္းခ်ိဳ အျဖစ္၄င္း, တို႔စား သုပ္စား ေပးသြားပါက တိုးေနေသာေသြမ်ားက်၍ ေသြးတိုးျခင္းေဝဒနာမွ သက္သာသြားမည္ျဖစ္သည္။

အထူးသျဖင့္ ေသြး၌ ကုိလက္စထေရာမ်ားျခင္း၊ ေသြးပ်စ္ခဲျခင္းတို႔ကို ဒန္႔သလြန္ရြက္သည္ အႏၲရာယ္ကင္းစြာ အက်ိဳးျပဳပါသည္။
*****


ႏွာေစးျခင္း၊ ႏွာမႊန္ျခင္း---ႏွာေစးျခင္း ႏွာမႊန္ျခင္းမ်ား ေဝဒနာမွာ အေအးပတ္ဖြဲ႔ျခင္းေၾကာင့္၄င္း၊ အခိုးမ်ား ပိတ္ဖြဲ႔ေနျခင္းေၾကာင့္၄င္း
ျဖစ္တတ္ၾကပါသည္။
ထိုသို႔ ႏွာေစး ႏွာမႊန္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေနပါလွ်င္ ဒန္႔သလြန္ရြက္ကို ဟင္းခါးခ်က္ေသာက္ျခင္း၊ တို႔စား သုပ္စားျခင္းျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါသည္။ ဒန္႔သလြန္ရြက္တြင္ ေခတ္မီသိပၸံနည္းအရ ေအဒီဗစ္ဓာတ္မ်ားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏွာေစး ႏွာမႊန္ျခင္းမ်ား
ေပ်ာက္ကင္းပါသည္။

သို႔မဟုတ္ ဒန္႔သလြန္ေခါက္ကိုခြါျပီး အဝတ္သန္႔သန္႔ျဖင့္ ထုေခ်ျပီး နာနာရွဴေပးပါကလည္း ေခါင္းမူးျခင္း၊
ေခါင္းအံုကိုက္ခဲျခင္း၊ ႏွာေစး ႏွာမႊန္ျခင္းတို႔ကို ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္သည္။
*****



ေသြးသားမမွန္ျခင္းအတြက္---ဒန္႔သလြန္ျမစ္ တဆယ္သားခန္႔ကို တူးျပီး ေရေဆးကာ ထန္းလ်က္သံုးခဲျဖင့္ ေရက်ိဳပါ။ သံုးခြက္တခြက္တင္ က်န္လွ်င္ခ်၍ ဆားအနည္းငယ္ခတ္ထည့္ကာ မနက္ လက္ဖက္ရည္အၾကမ္းပန္းကန္ တလံုး၊ ည တလံုးခန္႔
ေသာက္ေပးသြားျခင္းျဖင့္ ေသြးသားမွန္ျပီး မအိုေသးသူမ်ား အပ်ိဳကေလးအလား ျဖစ္လာပါမည္။
*****



အာဟာရဓာတ္ျပည့္စံုေသာ ဒန္႔သလြန္သီး---ဒန္႔သလြန္ျမစ္၊ ဒန္႔သလြန္ပင္၏ အေခါက္၊ ဒန္႔သလြန္သီးရြက္တို႔သည္ ေဆးဖက္ဝင္လွျပီး အာဟာရဓာတ္လည္း ျပည့္စံုစြာပါဝင္သည္။
ဒန္႔သလြန္ရြက္ ႏွစ္က်ပ္ခြဲသားခန္႔ စားသံုးျခင္းသည္ အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား အားေပ်ာ့ျခင္း၊
ေသြးအားနည္းျခင္း၊ သြားဖံုးမ်ား ေသြးယိုျခင္း၊ သြားနဲ႔ျခင္း၊ အရိုးမ်ားက်ိဳးလြယ္ျခင္းတို႔ကို ကာကြယ္ေပးပါသည္။
(ေခတ္မီေဆးပညာ)


ဒန္႔သလြန္သီး၌ ပရိုတိန္းဓာတ္၊ အဆီဓာတ္ႏွင့္ သတၳဳဓာတ္၊ မီးစုန္းဓာတ္၊ သံဓာတ္မ်ား ကံုလံုၾကြယ္ဝစြာ ပါဝင္သည္ဟု အာဟာရသုေတသနဌာနမွ ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။
အထူးသျဖင့္ ဒန္႔သလြန္သီးႏွင့္ ငါးရံ႔ေခါင္းခ်ဥ္ရည္ဟင္းကို ေန႔စဥ္စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ပန္းေသ ပန္းညႇိဳးေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါသည္။

*****


ဒန္႔သလြန္ပြင့္ အားေဆး---ပရႏၷဝါ ပါးပါးလႊာ
သကာပ်ားႏွင့္ဖက္၊
ဒန္႔သလြန္ပြင့္ အုန္းဆံရင့္၊
ခ်ိန္သင့္ညီမွ်စြက္၊
မင္းတုန္းမင္းေခါင္ သူသံုးေဆာင္၊
စားေမာင္ ညဥ့္/နံနက္။

အထက္ပါ အားေဆးကို ဒန္႔သလြန္ပြင့့္ျဖင့္ ေဖာ္စပ္ထားသည္။ ထိုအားေဆးကို ေရွးက မင္းတုန္းမင္းႀကီးပင္ ေဖာ္စပ္စားေၾကာင္း စပ္ဆိုသီကံုးထားပါသည္။

ဒန္႔သလြန္ပင္သည္ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံတြင္ အလြန္ေပါမ်ားေသာ ေဆးဖက္ဝင္အပင္ ျဖစ္သည္။
အစာလည္း ေဆး- ေဆးလည္း ဟူေသာ စကားအရ၄င္း၊ စားတတ္လွ်င္ ေဆး-ဟူေသာ စကားအရ၄င္း ဒန္႔သလြန္သီးရြက္တို႔သည္ လူသားတို႔အား ထာဝရအက်ိဳးျပဳလ်က္ရွိသည္။


ထို႔ေၾကာင့္ ေသြးတိုး။ ေသြးတက္ေဝဒနာရွင္မ်ား၊ မီးယပ္ေသြး မမွန္သူမ်ား၊ ပန္းေသ ပန္းညႇိဳး ေဝဒနာရွင္မ်ား၊ အားအင္လိုအပ္ေနသူမ်ား ဒန္႔သလြန္ကို ေန႔စဥ္စားသံုးသင့္ပါသည္။


ထိုသို႔ စားသံုးေပးသြားျခင္းျဖင့္ ေငြေၾကးလည္း အကုန္အက်သက္သာမည္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးဟူေသာ
ေဆးဝါး၏ အနိ႒ာရံုမ်ားႏွင့္လည္း ကင္းေဝးေစႏိုင္ပါသည္။
ဒန္႔သလြန္ပင္၏ စြမ္းပကားမ်ားမွာ အံ႔မခန္းႏိုင္စရာပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။


မေဝေဝႏြယ္ (တိုင္းရင္းေဆး)
က်မ္းကိုး။ ။ လက္ေတြ႔အသံုးဝင္ ရိုးရာေဆးပင္ႏွင့္ ေဆးနည္းမ်ား (ေမာင္ယဥ္ႏြယ္)။


(ဂမၻီရ ၂၀၀၄-၇)